انتخاب نام فرزندان از دیدگاه امام رضا علیه السلام

اولین دغدغه پدران و مادران انتخاب نامی زیبا ، جذاب و با مسمی برای فرزندشان است. اما انتخاب صحیح نام می تواند تأثیر تربیتی و روانی زیادی بر او داشته باشد. ائمه علیهم السلام ما را در این کار یاری کرده اند.

ائمه معصومین علیهم السلام نه تنها خود نامهایی زیبا برای فرزندانشان بر می گزیدند ؛ بلکه دیگران را هم به انتخاب نامی نیک برای فرزندانشان سفارش می‏کردند. امام رضا علیه السلام که نام نیکوی محمد را بر فرزند دلبندش نهاده است در این باره می فرماید: «خانه‏ای که در آن ‏نام محمد باشد، روز و شبشان را با خیر و نیکی به پایان می‏رسانند.»

 

انتخاب نام نیک

اساسا در تعالیم اسلام انتخاب نام نیک و شایسته برای فرزند یکی از حقوق مسلّم کودک بر والدین است. چرا که انتخاب نام در تعالی شخصیت فرد موثر واقع می شود. امام رضا(ع) فرموده اند: «سَمِّهِ بِاَحْسَنِ الْأَسْمَاءِ وَ کَنِّه بِأَحْسَنِ الْکُنَی؛ یعنی: فرزند خود را به بهترین اسم و کنیه نامگذاری کن.» (۱)
امام رضا(ع) در بیانی دیگر دربارة اهمیت نامگذاری فرزندان به نامهای نیکو و تاثیر آن در زندگی می فرماید: « لایَدْخُلُ الْفَقْرُ بَیْتاً فِیهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِیٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَیْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَةَ مِنَ النِّسَاءِ؛ یعنی: در خانه ای که کسی به نام محمد یا احمد یا علی یا حسن یا حسین یا جعفر یا طالب یا عبدالله و از زنان به نام فاطمه وجود داشته باشد، فقر و تنگدستی راه نخواهد یافت».(۲)
آنحضرت همچنین در کلامی راهگشا درباره اهمیت نام «محمد» فرموده است: «الْبَیْتُ الَّذِی فِیهِ مُحَمَّدٌ یُصْبِحُ أَهْلُهُ بِخَیْرٍ وَ یُمْسُونَ بِخَیْر؛ یعنی:خانه ای که در آن محمد باشد، اهل آن خانه بامداد و شامگاهشان با خیر و برکت، توأم خواهد بود.» (۳)

امور به دست خداوند است

موسى بن عمر بن بزیع چنین نقل می کند: من دو کنیز داشتم که هر دو باردار بودند. نامه‏اى به امام رضا علیه السلام نوشتم و این مطلب را به اطّلاع ایشان رساندم و از ایشان درخواست کردم که دعا کند خداوند متعال، فرزندان آن دو را پسر قرار دهد و آنها را به من ببخشد.
امام رضا علیه السلام برایم نوشتند: « به خواست خداى متعال، دعا خواهم کرد». سپس نامه دیگرى به من نوشتند که متن آن چنین بود: «به نام خداوند بخشاینده مهربان. خداوند با رحمت خویش، ما و تو را در دنیا و آخرت، در نیکوترین عافیت (آسایش)، نگه بدارد!
الأُمورُ بِیَدِ اللَّهِ عزّ و جلّ یَمضی فیها مَقادیرَهُ عَلى ما یُحِبُّ ؛ کارها همه به دست خداوند متعال است و او تقدیرات خود را آن طور که دوست دارد در آنها جارى مى‏سازد. به خواست خداوند متعال، یک پسر و یک دختر برایت متولّد خواهد شد. نام پسر را محمّد بگذار و نام دختر را فاطمه. إن شاء اللّه، مبارک باشد!»
همان گونه که امام علیه السلام فرموده بود، یک پسر و یک دختر برایم متولّد شد. (۴)

پی نوشتها:
۱٫ روایات تربیتی از مکتب اهل بیت ، مرتضی فرید، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی چ ۱۳، ۱۳۷۷ ص ۱۴۹ .
۲٫ بحار الانوار، ج۱۰۱، ص۱۳۱٫
۳٫ وسائل الشیعه، شیخ حرّ عاملی، ج۱۵، ص۱۲۷٫
۴٫ عیون أخبار الرّضا علیه السلام ۲/۲۸۱٫